سورنیانس - نگارخانه بي دل

(سورنیانس) (۲۷ فوریه ۱۸۶۰ – ۶ آوریل ۱۹۲۱) (سن: 61) (ملیت: ارمنستاني) (سبك: هنر نو)

وارتگس سورنیانس (Vardges Sureniants) (زادهٔ ۲۷ فوریه ۱۸۶۰ – درگذشتهٔ ۶ آوریل ۱۹۲۱) دانش ‌آموختهٔ مسکو و مونیخ در رشتهٔ معماری و نقاشی بود. وی هنرمندی بود که در چندین زمینه فعالیت هنری انجام می‌داد. علاوه‌ بر تصویرسازی و طراحی صحنهٔ تئاتر، با مجسمه‌سازی، طراحی دکوراسیون و معماری آشنایی داشت. او به جز زبان ارمنی و روسی زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی و فارسی را نیز می‌دانست و از او ترجمه‌هایی از نمایش‌نامه‌های شکسپیر به زبان ارمنی برجا مانده‌ است.
او به سبب آشنایی با زبان فارسی در سال ۱۸۸۵ م. (۱۲۶۴خورشیدی) همراه با هیأت مردم‌شناسی اروپایی به ایران سفر کرد و با معماری، فرهنگ، هنرهای تزیینی و ادبیات ایران آشنا شد. همچنین هنر و معماری ارمنیان ایران به‌ویژه ارمنهٔ جلفای نو اصفهان بر وی بسیار تأثیر گذاشت و دستاورد این سفر برای او مطالعه و اسکیس های بسیاری از معماری و هنرهای تزیینی ایران‌زمین بوده که بعدها در خلق آثار بسیاری از ایران و داستان‌هایی از مشرق استفاده شده، و همچنین تصاویری که از مجلس‌های شاه‌نامه خلق کرده‌ است. از این دست باید به تابلوی رنگ روغن با ابعاد ۱۳۲ در ۱۶۲سانتی ‌متری با عنوان «فردوسی شاه‌نامه را برای سلطان محمود غزنوی می‌خواند» اشاره کرد. این تابلو اکنون در موزهٔ ملی ارمنستان نگهداری می‌شود. به دلیل تحصیلات و علاقهٔ وی به هنرهای تزیینی، از مشخصه‌های آثار او توجه به اجزای معماری و دکور صحنه و پس‌زمینه های پرکار است که در این تابلو دقت در اجزای تزئینات و کنده‌کاریهای تخت پادشاه، فرشها و نوع پوشاک قابل توجه‌است. اگرچه نوع پوشاک، طرح فرش‌ها، پوشش نظامیان، لباس فردوسی و تاج و تخت نقاشی‌شده در این اثر مربوط به دوران غزنویان نیست و از لحاظ تاریخی مربوط به دوران دیگری هستند ولی در نظر بیننده یادآور ایران و جلوه‌هایی از هنر و فرهنگ ایرانی است.
به جز تابلوی رنگ روغن با قطع بزرگ فوق، از سورنیانس تصویرسازیهای دیگری از مجلس‌های دیگر شاه‌نامه هم موجود است. این تصویرسازی‌ها بر روی کاغذ خاکی ‌رنگ کشیده شده‌است که فضای حاکم بر داستان را بازتاب می‌دهد. فضاسازی تصاویر با درون‌مایهٔ داستان هماهنگ است. در این تصاویر شاهد آن هستیم که سورنیانس علاوه‌بر نقاشی، از تکنیک‌های نو گرافیک به بهترین شکل در کارهاش بهره جسته ‌است.
واردجس سورنیانس نقاش، مجسمه‌ساز، تصویرگر، مترجم، منتقد هنری و هنرمند تئاتر ارمنی بود. او را بنیانگذار نقاشی تاریخی ارمنی می دانند.
نقاشی‌های او صحنه‌هایی از افسانه‌های ارمنی و رویدادهای تاریخی مختلف را نشان می‌دهد.
سورنیانس اغلب به عنوان یک نقاش رئالیست طبقه بندی می شود. او یک بار گفت که “نقاشان باید زندگی را به گونه ای که در مقابل چشمان ما ظاهر می شود نقاشی کنند. سبک او این تصور را از طریق به تصویر کشیدن مناظر و رویدادهای تاریخی منعکس می کند. او نقش مهمی در احیای رویدادهای تاریخی ارمنستان از طریق رسانه هنر ایفا کرد.
واردجس سورنیانس در آخالتسیخه، امپراتوری روسیه در گرجستان امروزی در 27 فوریه 1860 به دنیا آمد. پدرش، هاکوپ سورنیانس، کشیش بود و تاریخ مذهبی تدریس می کرد.
سپس خانواده سورنیانس در سال 1868 به سیمفروپل نقل مکان کردند. زمانی که سورنیانس در مسکو بود، فرصتی برای تحصیل در مدرسه معتبر ارمنی لازاریان واقع در این شهر داشت. در سال 1876، او تحصیلات خود را در مدرسه نقاشی، مجسمه سازی و معماری مسکو ادامه داد، جایی که در سال 1879 فارغ التحصیل شد. در همان سال سورنیانس به مونیخ آلمان رفت و در آنجا معماری را در آکادمی هنرهای زیبا خواند و در نهایت آموزش نقاشی و در نهایت دریافت کرد. در سال 1885 از آکادمی فارغ التحصیل شد.
او در سال 1881 به ایتالیا سفر کرد و از جزیره San Lazzaro degli Armeni که در آن جماعت ارمنی کاتولیک Mechitarists در آن قرار دارد، بازدید کرد. در کتابخانه آنها هنرهای زیبای ارمنی و نسخ خطی ارمنی را مطالعه کرد. او پرتره هایی از میکائیل چمچیان و دیگران خلق کرد. او در سال 1883 اولین مقاله خود را نوشت که در روزنامه ارمنیMeghu Hayastani با عنوان “چند کلمه در مورد معماری ارمنی” منتشر شد.
او در سال‌های 1885–1887 به همراه والنتین ژوکوسکی شرق‌شناس روسی به شهرهای تبریز، تهران، اصفهان و شیراز سفر کرد. پس از سفر، سورنیانس ریچارد سوم اثر ویلیام شکسپیر را ترجمه کرد و به قسطنطنیه فرستاد تا بازیگر بدروس آدامیان بتواند آن را تهیه کند.
در سال‌های 1890–1891 تاریخ هنر را در مدرسه علمیه گئورکیان ارمنستان تدریس کرد.
در سال 1892 سورنیانس از آنی، دریاچه سوان دیدن کرد و با آداب و رسوم روزمره زندگی روستایی ارمنی آشنا شد. در همان سال به مسکو رفت و در بسیاری از محافل هنری شرکت کرد. در سال 1901 نمایشگاهی از آثار او در باکو برپا شد. این تنها نمایشگاه سورنیانس در زمان حیاتش بود. در سال های 1901–1902 مجسمه نیم تنه ایوان آیوازوفسکی نقاش ارمنی روسی را ساخت.
سورنیانس در زمان حیاتش یک نمایشگاه به آثارش اختصاص داده بود، او مورد تحسین بسیاری از معاصرانش قرار گرفت که شامل بسیاری از چهره های شناخته شده در جامعه روسیه و ارمنستان از جمله مارتیروس ساریان، ایلیا رپین و ولادیمیر استاسوف می شود.
در طول نسل کشی ارامنه، سورنیانس نقاشی های بسیاری از بازماندگانی که به ارمنستان روسیه پناه بردند، کشید. در سال 1916 به تفلیس رفت و در آنجا به همراه هنرمندان دیگری مانند ماردیروس ساریان و پانوس ترلمزیان انجمن هنری ارمنی را تأسیس کردند. در سال 1917 سورنیانس به یالتا نقل مکان کرد و در آنجا به او مأموریت یافت تا تزئینات کلیسای جامع تازه ساخته ارمنی را بکشد. سورنیان ها محراب، دیوارها و گنبد کلیسا را تزئین کردند. هنگام تزئین کلیسا، سورنیانس از یک بیماری شدید رنج می برد.